W czasie Warsztatów Archeologii Eksperymentalnej Warzelnicy Soli Grodu Salsa Cholbergiensis zawitali do Wolina.
Prowadzone przez nas warsztaty edukowały w zakresie sztuki pozyskiwania soli metodą warzenia wody solankowej z kołobrzeskich źródeł solankowych.
Zgodnie z historycznymi przekazami przez wiele godzin gotowaliśmy wodę solankową przywiezioną z kołobrzeskiego źródła. Jest to 5,33% woda chlorkowo-sodowa, bromkowa, jodkowa, borowa. Zawiera w sobie pierwiastki śladowe: lit, stront, miedź, glin, azot, siarkę, żelazo.
Warzenie odbywa się w żelaznym naczyniu zwanym panwią zawieszonym nad ogniskiem.
Proces długiego gotowania, a poprzez to odparowywania wody powoduje wytrącenie się na powierzchni solanki kryształów soli w kolorze szarym. Po odparowaniu całego płynu w panwi pozostaje sól w kolorze czarnym, co jest skutkiem reakcji pomiędzy metalami zawartymi w solance a naczyniem. Dalsze dosuszanie soli w panwi powoduje reakcje wywołane wskutek działania temperatury i tlenu. Ich efektem jest zmiana koloru uzyskanej soli od czarnej, poprzez żółtą do różowej lub szarawej.
Wskutek przeprowadzanych eksperymentów doszliśmy do wniosku, że wpływ na ostateczny kolor produktu ma stopień wysuszenia drewna użytego do ogrzewania panwi, a tym samym temperatura uzyskana do odparowywania wody solankowej, długość etapu wrzenia solanki, a także temperatura panująca w panwi podczas dosuszania soli.
Przeprowadzone doświadczenia uzasadniają wysoką cenę pozyskanej w ten sposób soli w epoce średniowiecza, a także późniejszych – warunkowały ją: duża ilość drewna potrzebnego do odparowania solanki, niewielka ilość produktu pozyskanego z dużej ilości wody solankowej.
W trakcie przeprowadzanych warsztatów zapoznawaliśmy uczestników teoretycznie z różnymi metodami pozyskiwania soli w średniowieczu, a także z dziejami kołobrzeskich źródeł solankowych i powiązaną z tym historią miasta. Opowiadaliśmy o średniowiecznym Szlaku Solnym oraz związkach Kołobrzegu z Wolinem.
Magda i Mariusz Kowalewscy
Warsztaty Archeologii Eksperymentalnej – wydarzenie dofinansowane przez Województwo Zachodniopomorskie
